ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
-
ΟΥΛΙΤΙΔΑ ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΤΙΔΑ
Γενικά για την περιοδοντική νόσοΟι δύο φλεγμονώδεις διεργασίες ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα συνιστούν την περιοδοντική νόσο, που κλινικά εκδηλώνεται με διαφορετική βαρύτητα. Την εικόνα της περιοδοντικής νόσου επιβαρύνουν ένας αριθμός παραγόντων, όπως είναι το κάπνισμα, κάποιες συστηματικές νόσοι και γενετικά χαρακτηριστικά. Στην ουσία όμως το αίτιο είναι η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών της στοματικής κοιλότητας, που σχηματίζουν τη μικροβιακή οδοντική πλάκα. Πρόκειται για ένα κολλώδες φιλμ, που μπορεί να σχηματιστεί στις επιφάνειες των δοντιών, στις ρίζες τους και σε άλλα σημεία του στόματος. Στην περίπτωση που η οδοντική πλάκα δεν καθαριστεί επαρκώς κατά το βούρτσισμα των δοντιών, παραμένει κολλημένη αρκετό χρόνο, ώστε να ενασβεστιωθεί και να σκληρύνει. Κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η σκληρή τρυγία, κοινώς γνωστή ως πέτρα.Τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας παράγουν κάποιες ουσίες που προκαλούν την αντίδραση της άμυνας του οργανισμού, με αποτέλεσμα τα ούλα αρχικά να φλεγμαίνουν, να κοκκινίζουν, να πρήζονται και να αιμορραγούν εύκολα. Εάν αυτή η διαδικασία παραμείνει χωρίς αντιμετώπιση, η σχισμή ανάμεσα στα ούλα και τα δόντια μεγαλώνει και τα μικρόβια εισέρχονται κάτω από το επίπεδο των ούλων, οπότε ο καθαρισμός γίνεται ακόμα πιο δύσκολος. Το κενό ανάμεσα στα ούλα και τα δόντια ονομάζεται θύλακος και το βάθος του αντικατοπτρίζει τη βαρύτητα της νόσου. Όσο η περιοδοντίτιδα εξελίσσεται, ο θύλακος βαθαίνει, το οστό της γνάθου γύρω από τα δόντια καταστρέφεται και τα ούλα υποχωρούν. Σε προχωρημένες καταστάσεις μεγάλης απώλειας της οστικής στήριξης, τα δόντια μετακινούνται ή αποκτούν κινητικότητα και μπορεί να φτάσει μέχρι την απώλεια των προσβεβλημένων δοντιών.Στις περισσότερες περιπτώσεις μόνο ο οδοντίατρος μπορεί να διαγνώσει τη νόσο. Κάποια συμπτώματα μπορεί να υπάρχουν, αλλά η νόσος έχει διαφορετική κλινική εκδήλωση από ασθενή σε ασθενή. Συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν είναι:- Κόκκινα, πρησμένα ούλα- Αιμορραγία κατά το βούρτσισμα ή τη χρήση οδοντικού νήματος- Δυσοσμία στόματος- Πυόρροια από τα ούλα- Κινητικότητα δοντιών- Αλλαγή στη σχέση που τα δόντια κλείνουν μεταξύ τουςΟ καλύτερος τρόπος να προληφθεί η περιοδοντική νόσος είναι ο αποτελεσματικός καθαρισμός των δοντιών, σε καθημερινή βάση, με βούρτσισμα και χρήση οδοντικού νήματος και με μεσοδόντια βουρτσάκια. Παράλληλα σημαντική είναι η επίσκεψη στον οδοντίατρο για εξέταση και καθαρισμό. Στις περιπτώσεις που η περιοδοντική νόσος έχει εγκατασταθεί είναι, πλέον, απαραίτητη η παρέμβαση από ειδικό, ώστε να εμποδιστεί περαιτέρω εξέλιξη της νόσου.Συντηρητική θεραπεία Περιοδοντικής νόσουΟ τύπος της θεραπείας που χρειάζεται ο κάθε ασθενής κρίνεται με βάση τη βαρύτητα της περιοδοντικής νόσου. Ουσιαστικά εξαρτάται από το βαθμό απώλειας του στηρικτικού οστού των δοντιών.Η πρώτη φάση της θεραπείας περιλαμβάνει λεπτομερή καθαρισμό (αποτρύγωση) για την απομάκρυνση της τρυγίας (πέτρας). Η πέτρα συναθροίζεται σε κάθε σκληρή επιφάνεια μέσα στο στόμα, όπως είναι επάνω στα δόντια, αλλά και βαθύτερα κάτω από το επίπεδο των ούλων στις περιοχές που ονομάζονται περιοδοντικοί θύλακοι. Οι ρίζες των δοντιών πρέπει να λειανθούν με ριζική απόξεση, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στα ούλα να επουλωθούν καλύτερα και να επανασυγκολληθούν στις απογυμνωμένες από οστό ρίζες. Για καλύτερο έλεγχο του πληθυσμού των παθογόνων μικροβίων συνιστάται η χρήση ειδικής οδοντόκρεμας ή στοματοδιαλύματος. Πολύ σημαντική είναι η ενεργοποίηση του ασθενούς στα θέματα της στοματικής υγιεινής, καθώς η καθημερινή ενασχόληση με το βούρτσισμα θα εμποδίσει τη συνάθροιση μικροβιακής πλάκας στις ήδη καθαρισμένες οδοντικές επιφάνειες. Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη απομάκρυνση της μικροβιακής πλάκας πρέπει να επιλεγεί ο κατάλληλος τύπος οδοντόβουρτσας για το στόμα του ασθενούς, καθώς και άλλων προϊόντων καθαρισμού για την καθημερινή φροντίδα στο σπίτι.Στόχος μας στη συντηρητική φάση θεραπείας είναι να μειώσουμε και να ελέγξουμε κατά το δυνατόν τις αποικίες των μικροβίων που διαβιούν στο άκρο των ούλων και βαθύτερα. Επιπλέον, στόχος μας είναι να αποκλείσουμε άλλους παράγοντες που καθιστούν τον ασθενή πιο ευάλωτο στη δράση των μικροβίων και την απώλεια του οστού. Πρωτεύοντα ρόλο λοιπόν παίζει η διακοπή της ιδιαιτέρως επιβλαβούς δράσης του καπνίσματος.
Πολύ σημαντικό σημείο της κλινικής εικόνας της περιοδοντικής νόσου είναι το βάθος των θυλάκων γι’ αυτό και γίνονται μετρήσεις σε 6 θέσεις γύρω από κάθε δόντι. Στο αρχικό στάδιο της περιοδοντικής νόσου που ονομάζεται ουλίτιδα, προσβάλλονται οι μαλακοί ιστοί δηλαδή τα ούλα, αλλά το οστό παραμένει ακόμα άθικτο. Σε αυτή τη φάση το βάθος του θυλάκου δεν ξεπερνά τα 4 χιλιοστά. Συνήθως ο απλός καθαρισμός (αποτρύγωση) επαρκεί για την απομάκρυνση της πέτρας. Όταν ο θύλακος ξεπερνά τα 5 χιλιοστά σε βάθος σημαίνει πως συνυπάρχει μια αρχόμενη απορρόφηση του υποκείμενου οστού και όσο βαθαίνει ο θύλακος, τόσο βαρύτερη είναι η κλινική εικόνα της περιοδοντίτιδας. Η απορρόφηση αυτή του στηρικτικού οστού που φυσιολογικά περιβάλλει ολόκληρη την επιφάνεια των ριζών των δοντιών έχει ως αποτέλεσμα οι ρίζες να απογυμνώνονται και να είναι εκτεθειμένες στον εποικισμό από μικρόβια που σχηματίζουν πλάκα και πέτρα. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν είναι αναγκαίος ένας βαθύτερος καθαρισμός (ριζική απόξεση). Ο επαρκής και σχολαστικός καθαρισμός των περιοδοντικών θυλάκων είναι μια τεχνικά απαιτητική εργασία, ίσως από τις δυσκολότερες στην οδοντιατρική, καθώς γίνεται βαθιά μέσα στα ούλα όπου δεν υπάρχει οπτική επαφή. Για να εξασφαλιστεί η ανώδυνη εργασία κατά τη ριζική απόξεση χορηγείται τοπική αναισθησία.Μετά το πέρας της συντηρητικής φάσης θεραπείας καθορίζεται ένας ικανός χρόνος που αναμένεται να ξεκινήσει η επουλωτική διαδικασία. Κατά τον επανέλεγχο λαμβάνονται ξανά μετρήσεις του βάθους των θυλάκων, ώστε να εντοπιστούν περιοχές που χρειάζονται περαιτέρω θεραπεία.Χειρουργική αντιμετώπιση Περιοδοντικής Νόσου
Η ιδέα της χειρουργικής αντιμετώπισης της περιοδοντικής νόσου σχεδιάζεται πολύ απλά ως μέθοδος πρόσβασης στην περιοχή όπου συντηρείται η φλεγμονή –εν προκειμένω στον περιοδοντικό θύλακο.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η οπτική επαφή του περιοδοντολόγου με το σημείο της βλάβης. Έτσι είναι πλέον δυνατή η πολύ καλύτερη πρόσβαση των εργαλείων και ο σχολαστικός καθαρισμός κάθε συλλογής μικροβίων και εναποθέσεων πέτρας που δεν μπόρεσαν να απομακρυνθούν κατά τη συντηρητική φάση λόγω δύσκολης πρόσβασης.Αρχικά η περιοχή που πρόκειται να επέμβουμε αναισθητοποιείται. Ακολουθεί τομή στα ούλα και αναστροφή τους, σα να πρόκειται για ύφασμα που καλύπτει τις ρίζες των δοντιών. Αυτό ονομάζεται κρημνός.Καθόσον υπάρχει άμεση πρόσβαση στην εστία της βλάβης, γίνεται σχολαστικός καθαρισμός ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν υπάρχει η δυνατότητα, μπορεί ο περιοδοντολόγος να προσθέσει οστικό μόσχευμα σε περιοχές που αυτό έχει καταστραφεί. Στο τέλος της επέμβασης τα ούλα επανέρχονται στην αρχική τους θέση και ακινητοποιούνται με ράμματα που συνήθως αφαιρούνται σε μια εβδομάδα. Η διαδικασία δεν είναι καθόλου επιβαρυντική για τον ασθενή, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν υπάρχει ουσιαστική ενόχληση μετά την επόμενη ημέρα.Με τη χειρουργική θεραπεία, ο περιοδοντολόγος έχει επιπλέον δυνατότητες, όπως:- Να διαμορφώσει το σχήμα των ούλων έτσι, ώστε να διευκολύνει τον ασθενή στην πρόσβαση δύσκολων σημείων κατά το καθημερινό βούρτσισμα.- Να μειώσει το βάθος του περιοδοντικού θυλάκου, ώστε τα παθογόνα μικρόβια να μην έχουν πλέον ευνοϊκό περιβάλλον δράσης.- Να προσθέσει οστικό μόσχευμα, εφόσον αυτό ενδείκνυται.Επανορθωτική ΑποκατάστασηΗ προσπάθεια για επανόρθωση μέρους των απολεσθέντων περιοδοντικών ιστών, ειδικά του στηρικτικού οστού, είναι πια κοινός τόπος και η αποτελεσματικότητα είναι περισσότερο προβλέψιμη.Η περιοδοντική νόσος συχνά έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή σημαντικού όγκου φατνιακού οστού το οποίο και στηρίζει τα δόντια στις γνάθους. Σε προχωρημένο στάδιο της νόσου η σημαντική οστική απώλεια οδηγεί σε αυξημένη κινητικότητα των δοντιών που λόγω της χαλαρής τους σύνδεσης δυσκολεύουν τις λειτουργίες της μάσησης και τις ομιλίας και συχνά προκαλούν και αισθητικά προβλήματα στον ασθενή. Η Περιοδοντολογία έχει κάνει τεράστια άλματα χάρη στην πολυετή έρευνα στο πεδίο της Βιολογίας των περιοδοντικών ιστών και της τεχνολογίας των βιοϋλικών. Το αντικείμενο αυτής της έρευνας περιστρέφεται γύρω από το θεμελιώδες ερώτημα πώς μπορεί να επιτευχθεί ανάπλαση του χαμένου οστού και πώς μπορεί να αποκατασταθεί η στήριξη των δοντιών, ώστε να αποφευχθεί η εξαγωγή τους. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ανάλογα με την αρχιτεκτονική μορφή της οστικής απώλειας, υπάρχει η δυνατότητα να αποκατασταθεί αρκετά μεγάλο ποσοστό του οστού που απορροφήθηκε λόγω της νόσου.Οι τεχνικές της επανορθωτικής αποκατάστασης ανήκουν στη χειρουργική εφαρμογή της Περιοδοντολογίας. Ουσιαστικά μετά από χειρουργική πρόσβαση στην περιοχή της βλάβης και αφού γίνει σχολαστικός καθαρισμός, εφαρμόζεται κατά περίπτωση η πιο ενδεικνυόμενη μέθοδος οστικής αναγέννησης. Η περισσότερο χρησιμοποιούμενη τεχνική περιλαμβάνει την τοποθέτηση οστικού μοσχεύματος που μπορεί να προέρχεται από τον ίδιο τον ασθενή, από άλλο δότη, να είναι ζωικής προέλευσης ή ακόμα και από συνθετικό υλικό. Η επιτυχία της αναγεννητικής προσπάθειας εκτιμάται με βάση τη μείωση στο βάθος του περιοδοντικού θυλάκου και στη σύγκριση ακτινογραφιών πριν και μετά την τοποθέτηση του μοσχεύματος.Η έρευνα για τη βελτίωση των χρησιμοποιούμενων βιοϋλικών είναι διαρκής και νέες εφαρμογές βλέπουν το φως και μπαίνουν στο μικροσκόπιο της επιστήμης, ώστε να βελτιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα και η προσδοκιμότητά τους.Συντήρηση ΑποτελέσματοςΗ στοματική μας υγεία εξαρτάται από την υγεία των δοντιών, αλλά και την υγεία των ούλων και του οστού που τα στηρίζει. Σκληροί και μαλακοί ιστοί του στόματος απειλούνται από διαφορετικές οικογένειες μικροβίων της οδοντικής πλάκας που προκαλούν την τερηδόνα και την περιοδοντική νόσο. Αυτός είναι και ο λόγος που η καθημερινή ενασχόληση με τη στοματική υγιεινή είναι πολύ σημαντική.Οι βασικές αρχές που διακηρύσσει η Οδοντιατρική λένε πως ο καθένας μας πρέπει να βουρτσίζει τα δόντια του και να χρησιμοποιεί οδοντικό νήμα ή άλλα βοηθήματα καθημερινά και να επισκέπτεται τον οδοντίατρο δύο φορές το χρόνο για έλεγχο. Η περιοδική εξέταση της στοματικής κοιλότητας είναι απαραίτητη. Είναι πρακτικά αδύνατο για κάποιον να δει μέσα στο στόμα του στον καθρέπτη και έτσι πολλές φορές προβλήματα παραμένουν ανεντόπιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως με την τερηδόνα, έτσι και με την περιοδοντική νόσο, όσο περισσότερο παραμένει το πρόβλημα χωρίς θεραπεία, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να εξελιχθεί σε κάτι δυσμενέστερο.Τακτικές επισκέψεις για αποτρύγωση (καθαρισμό) απομακρύνουν τις εναποθέσεις οδοντικής πλάκας και πέτρας από σημεία του στόματος που είναι δύσκολο να καθαρίσει ο ασθενής από μόνος του, όπως για παράδειγμα ανάμεσα στα δόντια ή μέσα στα ούλα. Αν οι εναποθέσεις παραμένουν για καιρό, συνήθως οδηγούν σε τερηδόνα των δοντιών και φλεγμονή των περιοδοντικών ιστών. Ασθενείς που ολοκλήρωσαν την περιοδοντική θεραπεία, αλλά που δεν ακολουθούν το πρόγραμμα συντήρησης είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν περιοδοντικά προβλήματα ανάλογα με αυτά που είχαν αρχικά και αυτό μόνο μέσα σε διάστημα λίγων ετών. Ειδικά όσοι πάσχουν από προχωρημένη περιοδοντίτιδα, θα πρέπει να ακολουθούν τακτικότερο πρόγραμμα επισκέψεων κάθε 3 μήνες.Εν κατακλείδι, ένα τακτικό πρόγραμμα επισκέψεων στον οδοντίατρο για εξέταση και καθαρισμό είναι πιο οικονομικό από τις θεραπείες για αποκατάσταση ειδικά, όταν δόντια πρέπει να εξαχθούν και να αντικατασταθούν. -
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ
Επιμήκυνση μύληςΣτις περιπτώσεις που η τερηδόνα προχωράει βαθιά μέσα στα ούλα ή κάποιο δόντι έχει κάταγμα, ίσως χρειάζεται να αφαιρεθεί μια μικρή ποσότητα ιστών γύρω απ’ το δόντι, ώστε να εκτεθεί μεγαλύτερο ποσοστό υγιούς δοντιού. Με απλά λόγια το τμήμα του δοντιού που φαίνεται μεγαλώνει. Έτσι η οποιαδήποτε αποκατάσταση του δοντιού δεν θα εισέρχεται μέσα στα ούλα, αλλά θα τελειώνει πάνω από αυτά, πράγμα που είναι βιολογικώς αποδεκτό.Η τεχνική περιλαμβάνει αναπροσαρμογή της θέσης των ούλων και του οστού γύρω από τα δόντια σε μια νέα σχέση αρχιτεκτονικής. Όταν τα τελικά όρια της αποκατάστασης -είτε είναι σφράγισμα, είτε στεφάνη- είναι πάνω από τα ούλα, επιτρέπεται καλύτερος έλεγχος κατά πόσον εδράζεται και εφαρμόζει σωστά. Επιπλέον διευκολύνεται ο ασθενής στο σωστό βούρτσισμα και στη χρήση νήματος, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος τερηδονισμού ή περιοδοντικής προσβολής.Φυσικά η τεχνική χρησιμοποιείται και στην περίπτωση που θέλουμε να αφαιρέσουμε μέρος των ούλων για αισθητικούς λόγους, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες.
Ροζ αισθητική
Στην εποχή μας η οδοντιατρική επιστήμη έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο από την ανακούφιση του πόνου και την αποκατάσταση δοντιών. Στη μοντέρνα οδοντιατρική, η έννοια της αισθητικής αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής πρακτικής. Η αισθητική λοιπόν είναι το ζητούμενο του ασθενούς και φυσικά έχει υποκειμενικό χαρακτήρα. Ο ρόλος του οδοντιάτρου είναι να συμβουλεύει και να προβλέπει το τελικό αποτέλεσμα και κατά το δυνατόν να προσφέρει υπηρεσίες που να προσεγγίζουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα από την πλευρά του ασθενούς. Παραδοσιακά η αισθητική στην οδοντιατρική αναφερόταν στα χαρακτηριστικά των δοντιών, δηλαδή στη «Λευκή αισθητική». Η Περιοδοντολογία έρχεται να ολοκληρώσει την εικόνα και να προσθέσει και την αισθητική των ουλικών ιστών (Ροζ Αισθητική) στο κάδρο της αρμονικής αρχιτεκτονικής δοντιών και ούλων.ΜοσχεύματαΙδανική κατάσταση είναι το οστό και τα ούλα να βρίσκονται σε κοντινή σχέση με τη μύλη του δοντιού (το τμήμα του δοντιού που καλύπτεται από αδαμαντίνη) και να καλύπτουν εξ ολοκλήρου τη ρίζα του δοντιού. Όταν κάποιος πάσχει από περιοδοντίτιδα, μπορεί να απορροφηθεί μέρος του οστού ή των ούλων ή και τα δύο. Επίσης στη θεραπεία με εμφυτεύματα κάποιες φορές υπάρχει μικρότερος όγκος οστού ή ούλων από αυτή που είναι ιδανική για ένα ωραίο αισθητικό αποτέλεσμα. Σε ανάλογες περιπτώσεις είναι δυνατή η χρήση οστικού ή ουλικού μοσχεύματος ή και των δύο, ώστε να καλυφθεί η υπάρχουσα έλλειψη και να αποκατασταθεί κατά το πλέον στην φυσιολογική μορφολογία. Επιπλέον μοσχεύματα χρησιμοποιούνται αμέσως μετά την εξαγωγή ενός δοντιού, μέσα και πάνω από το φατνίο (το οστό) στο κενό που δημιουργείται. Έτσι περιορίζεται η φυσιολογική συρρίκνωση του οστού και των ούλων μετά από εξαγωγές και η τοποθέτηση εμφυτεύματος σε δεύτερο χρόνο γίνεται εντός μορφολογικά και αισθητικά φυσιολογικών ιστών.Ουλοβλεννογόνια χειρουργικήΌταν τα ούλα υποχωρούν, η συγκεκριμένη περιοχή είναι περισσότερο ευάλωτη στη διείσδυση μικροβίων και σε περαιτέρω τραυματισμό. Έτσι στην περίπτωση που η υφίζηση των ούλων αποτελεί πρόβλημα, η λύση δίνεται με συγκεκριμένες χειρουργικές τεχνικές που ξαναδημιουργούν τα ούλα.Όταν έχουμε μικρή υφίζηση μόνο, επειδή ακριβώς υπάρχει ιστός για να προστατεύει το δόντι, η μόνη παρέμβαση μπορεί να είναι η τροποποίηση του τρόπου βουρτσίσματος ώστε να μην επιβαρυνθεί η κατάσταση. Όταν όμως η βλάβη έχει προχωρήσει αρκετά, τότε χρειάζεται επανόρθωση.Η υφίζηση των ούλων συχνά οδηγεί σε υπερευαισθησία των δοντιών σε θερμά και ψυχρά ερεθίσματα και παράλληλα σε άσχημη αισθητική εμφάνιση. Επίσης η έκθεση της ρίζας των δοντιών στο στοματικό περιβάλλον την καθιστά ευάλωτη σε τερηδόνα και αποτριβή, μιας και η ρίζα του δοντιού δεν καλύπτεται από αδαμαντίνη.Στις τεχνικές αποκατάστασης σκοπεύουμε να αυξήσουμε τον όγκο και το πάχος των ούλων και συχνά χρησιμοποιούμε ουλικά μοσχεύματα από την οροφή του στόματος. -
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
Παραδείγματα χειρουργικών επεμβάσεων στη στοματική κοιλότητα περιλαμβάνουν την αποκάλυψη έγκλειστων δοντιών για ορθοδοντική θεραπεία, τις εξαγωγές έγκλειστων δοντιών π.χ. φρονιμίτες και ακρορριζεκτομές.Σε όλες τις επεμβάσεις της χειρουργικής στόματος διασφαλίζεται ο σεβασμός των ουλικών και οστικών ιστών για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος, με την ελάχιστη μετεγχειρητική συνέπεια για τον ασθενή.
